Dikkatin belli bir işe ve konuya beklenen düzeyde verilememesi ve konsantrasyon sağlayamama sorunu öğrencilerin ders başarısızlığı yaşamasında önemli bir faktör. Dikkat dağınıklığı olan bir çocuğa sahipseniz, bir psikologtan destek almakta fayda var. Dikkat dağınıklığı yaşayan çocuk yapması gereken sağlıklı normal işleri yapmakta zorlanır ve bu durumun kendi beceriksizliği yüzünden olduğunu düşünebilir.
Eğer aşağıdakilerden bazıları çocuğunuzda sıklıkla gözüküyorsa bu konuda destek almanız gerekebilir.
- Zihinsel aktivite gerektiren ( okul ödevleri veya ev ödevleri gibi) görevlerden kaçınır, bunları sevmez ya da bunlarda yer almaya karşı isteksizse
- Kendisine verilen görevlerde ya da oyun etkinliklerinde dikkatini sürdürme güçlüğü çekiyorsa
- Dış çevredeki uyaranlarla dikkati kolaylıkla dağılıyorsa
- Düzenli yapması gereken işlerde bile dalgınlık ve unutkanlık varsa
- Sorumluluk verilen ve aldığı görevleri ya da materyalleri unutuyor ya da kaybediyorsa (oyuncaklar, kırtasiye malzemeleri vs.)
- Kuralları özümsemekte ve uygulamakta zorlanıyor, talimatları takip edemiyorsa
- Kendisine konuşulduğunda dinlemiyormuş görüntüsü çiziyorsa
- Ödevlerinde, işlerinde sürekli hatalar yapıyorsa
Yukarıda bahsedilen belirtiler çocukta dikkat dağınıklığı olduğunu düşündürebilir. Her rahatsızlıkta olduğu gibi, dikkat dağınıklığında da varsa sebepler ortadan kaldırılmadan sonuçların değişmesi de pek mümkün olmayacaktır. İnsan yediğinden müteşekkildir. Çocuklar da henüz bedensel ve zihinsel gelişimlerini tamamlamadıklarından aldığı gıdaların üzerindeki etkisi, yetişkinlere göre daha büyüktür. GDO’lu, hormonlu gıdalarla beslenen, sürekli abus cubur katkısı alan çocuklara göre organik ve düzenli beslenen çocukların dikkatlerinin daha kuvvetli olacağı bilinmektedir.
Televizyon ve elektronik aletler hem yaydıkları radyasyon etkisi, hem de içerikleri sebebiyle dikkat dağınıklığını tetikleyebilmektedir. İnsanoğlu 5 duyu organıyla hareket eder. Tadar, dokunur, işitir, görür ve koklarız. Özellikle televizyonun kullanımında ise görme ve işitme aktifken diğer duyu organları pasif kalmaktadır. Bu durumunda dikkat dağınıklığı üzerinde büyük oranda etkisi vardır.” Çocuğum uslu uslu televizyon izliyor, ben de rahatça ev işlerimi yapıyorum” diyen anneler, televizyonu kapattıktan sonraki çocuğunun öfkeli tavırlarını düşünüp işin ciddiyetini kavrayabilirler. O uslu ve sakin çocuk gitmiş sanki yerine enerji içeceği verilmiş öfkeli bir varlık gelmiştir. Televizyon, dikkat dağınıklığıyla beraber hiperaktiviteyi de tetiklemektedir.
Çocuğun dikkat süresini, derse, ödevlerine ve işine konsantre olma zamanını uzatabilmek için ev ortamında yapılabilecekler vardır. Bu önlemler ve uygulanacak yöntem tekniklerle kısa sürelerde ciddi mesafeler kat edilebilmektedir.
Çocuğa masal ve hikaye okumak
Zeka ile kelime dağarcığı arasında doğru orantı vardır. Kelimelerle düşünür, hayaller kurarız. Kitap aynı zamanda insana sükunet ve dinginlik sağlar. Çokça kitap okuma aynı zamanda odaklanma süresini de uzatır. Bunun için de evvela çocuğa kitap aşkını kazandırmak icap eder. Anneler ve babaların çocuklarını yatırmadan önce onlara okudukları masal ve hikayelerle kelimde dağarcıklarını geliştirmeleri mümkündür. Masal anlatmaktan ziyade okuma yöntemini tercih etmelerini tavsiye ederiz. Böylece çocuk, dinlediği o güzel kahramanların ve olayların iki kapaklı bu karton nesnenin içinde olduğunu bilecek ve bir an önce kitaplarla buluşmanın hayalini kuracaktır. Okunan metinlerden sonra, bir takım detayların teşvik edici şekilde sorulması dinlemedeki dikkat süresini artıracaktır.
Ayrıca;
- Sence masalın kahramanı ne hissetmiştir?
- Sence masalın kahramanı ne düşünmüştür?
- Sen olsaydın ne yapardın?
türünde sorularla odaklanma ve empati becerisi de geliştirilebilir.
Dikkat ve Zeka Geliştiren Oyunlar
“Dikkat ve zekaoyunu olarak neleri sayabilirsiniz?” şeklindeki bir soruya velilerin çok büyük bir bölümü; Lego, puzzle ve satranç olarak cevap verecektir. Halbuki bizzat üniversitelerde akademisyenler tarafından geliştirilmiş, beynin belli bölgelerini ve özellikle dikkati geliştirmeye yönelik dikkat ve zeka oyunları mevcuttur. Batıda pek çok ülkede de dikkat ve zeka oyunları dersleri yıllardır işlenmektedir.
Bu oyunlarla yapılan çalışmaların çocukların zeka seviyelerinde de artışa sebep olduğuna dair araştırmalar da mevcuttur. Bunlardan en çok dikkat çekeni; Berkeley Üniversitesinde Dr. SilviaBunge tarafından yapılanıdır. Araştırmaya göre; 8 hafta süresince, haftada iki kez 1 saat 15 dakika zeka oyunları ile çalışma yapılan çocuklarda en az 13 IQ puanı artış gözlendi. Bu neredeyse normal zeka seviyesindeki bir çocuğun parlak zeka, parlak zeka seviyesindeki bir çocuğun ise üstün zeka seviyesine çıkabilmesi anlamına geliyordu. Bu tür materyaller konusunda TÜZDER’den destek alınabilir.
Öğrenilen Bilginin Kullanılması
Bir kütüphane hayal edin: kitaplar yerlerde ve gelişigüzel raflara konulmuş. Böyle bir kütüphanede aranılan kitabın veya konunun bulunması ne kadar da zor olurdu değil mi? Başka bir kütüphane düşünün; Kitaplar gayet nizami düzenlenmiş, Konuya, yazara, kitabın adına göre aramalar yapabiliyorsunuz ve farklı başlıklarda sınıflandırma yapılmış. Böyle bir kütüphanede ise aradığınız bilgiyi kolayca temin edebilirsiniz.
Birey, eğer öğrenme yöntem ve tekniklerini bilmiyor, hafıza ve tekrar etmenin kurallarından habersizse o bireyin beyni de aynen dağınık bir kütüphane gibidir ve gerektiğinde o bilginin zihinden bulunup çıkarılmasında sorun yaşanır. Öğrencilerin özellikle verimli ders çalışma teknikleri konusunda uygulamalı eğitimlere tabi tutulması ve öğrenilen her yeni bilginin hayatta kullanılması benimsetilmelidir.
Atölye Çalışmaları
Dikkatin dağılmasının önemli bir sebebi de dersin ve konunun dikkat çekici ve özendirici olmamasıdır. Eğitimcilerin dersleri sunuş stili de öğrencinin dikkat süresinin uzamasında önemli bir faktör. Ayrıca çocukların eğlenceli bir şekilde bilim çalışmaları yapabilecekleri eğitim atölyesi çalışmaları tavsiye edilebilir. TÜZDER’in ve TÜZDER ile işbirliği yapan kurumlarda yürütülen, Robot, Deney, Elektronik, Astronomi, yazarlık, Dikkat-Zeka-Düşünme Becerileri gibi atölye çalışmalarının hedeflediği gelişim alanlarından birisi de dikkat süresini uzatmaktır. Mesela her hafta robot yapma sevdasıyla etkinliğe katılan bir öğrencinin uzun süre ince elektronik malzemeyle çalışma yapması gerekecektir. Bu da çocuğun konsantrasyon süresini uzatacaktır. Bir becerinin sevdirilerek ve benimsetilerek kazandırılması, daha sonra isteksiz bulunulan ortamlar ve çalışmalarda da çocuğun bu beceriyi kullanabilmesini sağlar.
Çocuğu serbest bırakmak
Sınavların hayatımıza hakim olduğu günümüzde aileler de çocuklarını sürekli öğrenme, ders ve etkinlik ortamlarına sokmanın çabası içerisindeler. Çalışmak, ödev yapmak kadar çocukların yalnız kalıp düşünebilecekleri zamana da ihtiyacı vardır. Pek çok icat ve yenilik mucitlerin sessiz ve sakin olduğu zamanlarda fikir olarak ortaya çıkagelmiştir. Ancak düşünmeye fırsat bulan beyinler yeni ve farklı projeler üretebilir. Tefekkür ve düşünme kutsal kitabımız Kuran-ı Kerim’de de pek çok yerde öğütlenmektedir.
Düzenli Hayat
Tertip, düzen ve programlı yaşama alışkanlığı model alınarak da geliştirilen bir özelliktir. Çocukların bu alışkanlığı öncelikle ebeveynlerinden görmeleri gerekecektir. Seher vakti çalışmaya başlanılan, sağlıklı ve özenle seçilmiş bi kahvaltıyla başlanan günde aile bireyleri üzerine aldıkları sorumluluğu yerine getirmenin hazzını hep beraber yaşayacaklardır.
